Türkiye otomotiv sektörü, Çinli dev Chery'nin ülkede yatırım yapma potansiyeliyle yeni bir döneme girebilir. Taşıt Araçları Tedarik Sanayicileri Derneği (TAYSAD) Yönetim Kurulu Başkanı Yakup Birinci, Chery'nin olası Samsun yatırımını olumlu karşılarken, yerli tedarik zincirinin güçlendirilmesi gerektiğini vurguladı ve Togg'un yüksek yerlilik oranını örnek gösterdi. Ancak Birinci, sektörün küresel rekabetçilik ve pazar payı konusunda "ciddi risk altında" olduğuna da dikkat çekti.
İstanbul'da düzenlenen basın toplantısında konuşan TAYSAD Yönetim Kurulu Başkanı Yakup Birinci, 2024 yılı değerlendirmelerini ve gelecek hedeflerini paylaşırken, Türk otomotiv sanayisinin mevcut durumu ve geleceğine dair önemli açıklamalarda bulundu. Gündemin en sıcak konularından biri ise Chery'nin Türkiye'de fabrika kurma ihtimaliydi.
Samsun Lokasyonu ve Yerlilik Vurgusu
Birinci, Chery'nin yatırım için Samsun'u değerlendirmesinin stratejik olarak "çok doğru bir karar" olduğunu ifade etti. Hükümetin bu konudaki yönlendirmelerini takdirle karşıladıklarını belirten Birinci, TAYSAD olarak bu potansiyel yatırımda yerli parça kullanım oranını en üst düzeye çıkarmak için çalışacaklarını söyledi. "TAYSAD olarak mümkün olan tüm komponentlerin yerli olması için var gücümüzle çalışacağız," diyen Birinci, Türkiye'nin kendi otomobili Togg projesini başarılı bir örnek olarak gösterdi: "Elimizde yerlilik oranı çok yüksek olan Togg örneği var. Diğer markalarda da bu oranı yükseltmemek için hiçbir sebep yok." Bu ifade, Türkiye'deki mevcut ve potansiyel yeni üreticilere yerli tedarikçilerle daha fazla çalışmaları yönünde bir çağrı niteliği taşıyor.
Küresel Pazarda Türkiye'nin Yeri ve "Tehlike Çanları"
Konuşmasında küresel otomotiv üretimi ve satış rakamlarına da değinen Yakup Birinci, 2017 yılının sektör için bir zirve olduğunu hatırlattı. O dönemde 100 milyon adetlik küresel üretim beklentisinin yaygın olduğunu ancak ekonomik krizler, piyasa dalgalanmaları ve ticaret savaşları nedeniyle bu hedefe ulaşılamadığını belirtti. Birinci, "2023-2024 için dünya üretiminin 92-93 milyon bandında sıkıştığını görüyoruz. 2025 ve 2026 için de yatay bir seyir bekleniyor," dedi.
Türkiye'nin bu küresel pazardaki payının önemine dikkat çeken Birinci, endişe verici bir eğilime işaret etti: "Türkiye'nin toplam pazar içerisinde aldığı pay ve yüzdesel değişim önemli. Çok problem yok gibi gözükse de 1,8'den 1,6'ya, hatta uluslararası raporlara göre, 2026'da 1,4'e kadar gerileme potansiyeli taşıyan bir düşüş trendi var. Bu bir anlamda tehlike çanlarının çaldığını ve şu anda yaşandığını gösteriyor."
Hedef İlk 10, Ama Kalıcılık İçin 2 Milyon Üretim Şart
TAYSAD'ın vizyonunun Türkiye'yi dünyanın ilk 10 otomotiv üreticisi arasına sokmak olduğunu belirten Birinci, mevcut projeksiyonlara göre Türkiye'nin 2025'te 1 milyon 485 bin adetle bu hedefe ulaşabileceğini söyledi. Ancak bu sıranın oldukça kırılgan olduğunu vurguladı: "10'uncu sıradaki Tayland ile aramızdaki fark çok az. Burada kalıcı olacaksak 2 milyona yaklaşmalıyız ki o 10'uncu sıradaki gruptan kopalım. Aksi takdirde burası sürekli bir anda 10'unculuğa, bir anda 15'inciliğe gelme riski taşıyor." Birinci, ilk 10'daki diğer ülkelerin üretim adetlerine (Güney Kore 4 milyon, Brezilya 2,6 milyon, İspanya 2 milyon) bakıldığında Türkiye'nin mevcut 1,5 milyon bandındaki üretiminin sağlamlaştırılması gerektiğini belirtti.
Tedarik Sanayisinin Başarısı ve Rekabetçilik Riski
Yakup Birinci, TAYSAD üyelerinin oluşturduğu tedarik sanayisinin ihracatta önemli bir başarı yakaladığını vurguladı. 2017'de 9,7 milyar dolar olan ihracatın bugün yaklaşık %50 artışla 15 milyar dolar seviyesine ulaştığını belirtti. Bu artışın, ana sanayi ihracatındaki (yaklaşık 20 milyar dolardan 23 milyar dolara) artıştan daha yüksek bir oranda gerçekleştiğinin altını çizdi.
Ancak bu başarıya rağmen Birinci, rekabetçilik konusunda ciddi endişeler taşıdıklarını dile getirdi: "Rekabetçiliğimiz ciddi risk altında. Şu an için uygulanmakta olan çeşitli politikalar ve regülasyonlar dolayısıyla ihracatçılığımız ciddi stres altında." Otomotiv sektöründeki kararların ve pazar koşullarının etkilerinin genellikle 2-3 yıl sonra görüldüğünü hatırlatan Birinci, "Bugün rekabetçiliğimizin zorlanmasından dolayı kaybettiğimiz işlerin etkilerini 2026, 2027, 2028’de göreceğiz," uyarısında bulundu.
Elektrikli Araç Pazarı ve Yeni Yatırımların Önemi
Dünyadaki elektrikli araç (EV) pazarındaki dönüşüme de değinen Birinci, marka sayısında bir azalma yaşanırken model sayısında artış olduğunu belirtti. Özellikle Asyalı markaların "çıkarabildiğimiz kadar farklı marka çıkaralım, sonunda güçlü olanlar ayakta kalsın" stratejisinin sayısal olarak çalıştığını ifade etti.
BYD ve Hyundai gibi mevcut ve potansiyel yeni yatırımların sektör için olumlu olduğunu ancak Türkiye'nin 1,5 milyon adetlik üretim bandını aşması için yeterli olmadığını söyleyen Birinci, "Yeni projelere ihtiyaç var," dedi. BYD gibi yeni oyuncuların da Türkiye'deki tedarikçilerden parça almasının beklendiğini ve bu yönde teklif süreçlerinin başladığını ekledi.
Chery Fırsatı ve Sektörün Geleceği
Chery'nin olası Türkiye yatırımı, TAYSAD Başkanı Yakup Birinci'nin de vurguladığı gibi, Türk otomotiv sektörü için önemli bir fırsat sunuyor. Bu yatırımın, özellikle Togg örneğinde olduğu gibi yüksek yerlilik oranıyla hayata geçirilmesi, hem tedarik sanayisini güçlendirecek hem de Türkiye'nin üretim hedeflerine ulaşmasına katkı sağlayacaktır. Ancak Birinci'nin uyarıları, sektörün küresel rekabetçilik, pazar payı ve maliyet baskıları gibi konularda karşı karşıya olduğu zorlukları da göz ardı etmemek gerektiğini gösteriyor. Yeni yatırımların çekilmesi ve mevcut üreticilerin yerlilik oranlarını artırması, Türkiye'nin otomotivdeki konumunu sağlamlaştırması ve "ilk 10" hedefine kalıcı olarak ulaşması için kritik önem taşıyor.
Yorum yapabilmek için giriş yapmalısınız.